محمود پاک نیت از سفر و گردشگری به شیراز میگوید

محمود پاک نیت (زاده ۱۳۳۱ کازرون) با مجموعه پرطرفدار «روزی روزگاری» به محبوبیت دست یافت. و محبوبیت او با مجموعه‌های «پدرسالار» و «پس از باران» ادامه یافت. او در سریال یوسف پیامبر در نقش حضرت یعقوب ایفای نقش کرده است. با پاک نیت پادشاه شامسا سریال «پشت کوه‌های بلند» درباره ی سفر و گردشگری به گفت و گو نشستیم.

شاید کمتر جایی پیدا شود که محبت شیرازی‌ها را داشته باشد چرا؟

شیرازی‌ها یک نوع محبت خاصی دارند مخصوصاً به مهمانی که بر آنها وارد می‌شود نه اینکه چون شیرازی‌ام از زبان آنانی که با مردم مهمانواز شیراز برخورد کردند بارها شنیده‌ام. شیرازی‌ها مهمان دوستند و این رفتار و کردارشان در دل مردم مانده و این جذابیت شیراز است. مردم شیراز هنوز تغییر نکرده‌اند و هویت خود را حفظ کرده‌اند. می‌گویند: همنشین تو به باید / تا تو را فزونی بیفزاید
آدم با هر کسی نشست و برخاست کند تاثیر می‌گیرد. شیرازی‌ها به خاطر صداقتشان چیزهایی بد دیگران را نمی‌گیرند بلکه خوبیها را دریافت و حفظ می‌کنند و تحویل مهمانهایشان می‌دهند.

وقت دلتنگی به کجا می‌رفتید؟
شیراز باغهای زیادی دارد. قصرالدشت بود که الان بیشتر آن آپارتمان شده است. در همین خیابان زند مردم عصرهای پنج شنبه و جمعه‌شان را می‌گذراندند. برای شیرازی‌ها هرجایی که بگویی لذت‌بخش است.هر جایی که یک سایه و درختی باشد در تابستان زود بساطشان را پهن می‌کنند و دوتا پتو می‌اندازند و به قول خودشان کاهو با سکنجبین یا سرکه و نان و پنیر و سبزی و کتلت و چایی را به همراه می‌آورند و از آن مکانی که نشسته‌اند لذت می‌برند. برایشان فرقی نمی‌کند کجا هستند هر جای سبزی می‌توانند اتراق کنند و لذت ببرند.

کدام را بیشتر دوست داشتید؟مقبره خواجوی کرمانی؟ سعدی یا حافظ ؟
من هر سه را دوست دارم. چون اینها کسانی هستند که کارهای ادبی و فرهنگی در شیراز انجام دادند و ماندگارند و همیشه هستند. به قول سعدی هرگز نمیرد کسی که دلش زنده شد به عشق
کسی که عاشق هست نمی‌میرد و همیشه وجود دارد من هرسه را دوست دارم.

اگر بخواهید یک بیت از حافظ بخوانید چه می‌گویید؟
هر که آمد به جهان نقش خرابی دارد/ در خرابات بگویید که هشیار کجاست

یکی از آداب و رسوم شیرازی که از قدیم باقی مانده است، چیست؟
شیرازی‌ها وقتی جایی می‌روند خانوادگی راهی می‌شوند مثلاً اگر قراراست ما امشب مهمان داشته باشیم تمام خانواده‌ی یک فامیل جمع می‌شوند و تک تک نمی‌آیند.همدیگر را آگاه می‌کنند که امشب خانه فلانی دعوت هستیم.

غذاهای معروف شیراز کدامند؟

دو تا غذای معروف دارد یکی آش سبزی شیراز که مردم شیراز معمولا آن را در صبح می‌خورند به خاطر اینکه غذا خیلی سنگینی است که البته من دیدم آبادانی همان آش را می‌خورند و دیگری کلم پلو شیراز که خیلی معروف است . شکرپلو هم است که حالا تهرانی‌ها از آن به اسم شیرین پلو نام می‌برند. شکرپلو را با قیمه می‌خورند. آش سبزی عین آش شله قلمکار تهران است اما در آن سبزیجات است که تره و ترخان از سبزیجات اصلی آن هستند .

آشپز قابلی هستید! به کدام کشورها سفر کرده‌اید؟
من اکثر کشورهای اروپایی را دیده‌ام. به توکیو ژاپن هم دوبار رفتم چون برادر خانمم حدود۴۰ سال است که آنجا زندگی می‌کند. به دبی و مالزی هم سفر کردم.

کدام کشور و کدام آثار برای شما جالب‌تربوده است؟
هیچ کدام مثل ایران برای من نبوده است چون ایران هم چهار فصل دارد هم آب و هوای متنوع و جذابیت‌های خاص که من هیچ کجای دنیا ندیده‌ام. نمی‌خواهم خودنمایی یا تعریف کرده باشم اما من و خانمم ازهر چی اروپا بود زده شدیم.

چرا؟

چون آنچه درتصورات انسان‌هاست آنجا نیست. در تصور به قول آنها ما جهان سوم‌ها اروپاییان هیچ چیز ندارند اما درعین حال پز می‌دهند که همه چیز داریم شاید از نظر صنعت بسیار پیشرفته باشند اما از نظر مسایل معنوی و انسانی گاهی بعضی جاها زیر صفرند این است که من ایران را بر تمام دنیا ترجیح می‌دهم مخصوصا شیراز خودمان را. و متأسفم که ما قدر این گوهر و زیبایی‌ها و نعمت‌های خدادادی‌اش را نمی‌دانیم.

آن کشورها چگونه با حضور گردشگر برای خودشان ارزآوری می‌کنند؟

بیشتر کشورهای اروپایی اگر صنعت گردشگری نداشتند از نظر اقتصادی صفر بودند چون دارای منابع طبیعی، معدنی و زیر زمینی به عنوان سرمایه‌ی خدادادی نیستند. آلمان، فرانسه، ایتالیا و اسپانیا بسیار به گردشگری اهمیت می‌دهند و درآمد زیادی از این راه کسب می‌کنند برخلاف ما که اصلا به گردشگری اهمیت نمی‌دهیم و هیچ تبلیغی روی این قصیه نداریم. گردشگری محل امرار معاش آنها است بنابراین تبلیغات درست و گسترده‌ای انجام می‌دهند و متقابلاً گردشگران هم آنجا پول خرج می‌کنند و لذت می‌برند. از طرفی اهالی‌ همان کشورها به دیگر نقاط جهان هم با علاقه سفر می‌کنند و از کشف دنیا و دیدن فرهنگ‌های مختلف با علاقه بهره می‌برند اما به دلیل عدم تبلیغات هیچ کس به ایران نمی‌آید و دلارهایش را در این کشور سراسر زیبایی تاریخی و طبیعی خرج نمی‌کند. چون ما نسبت به این قضیه ناآگاه عمل می‌کنیم .ما کشور چهار فصلی هستیم .در هر فصلی هر کسی به ایران بیاید با سفر به نقاط مختلف ایران می‌تواند چهار فصل را ببینید. هر جای ایران می‌تواند بهار، زمستان، پاییز و تابستان را داشته باشد. یعنی ما در هر لحظه چهار فصلیم اما آنها اینگونه نیستند. در عوض از هر آنچه دارند نهایت استفاده را می‌برند.

یک بخشی از گردشگری به نام گردشگری مذهبی به وجود مرقد شاه چراغ در شیراز باز می‌گردد. از شاه چراغ چه خاطره‌ای دارید؟

شاه چراغ جایی بوده که همیشه پایگاه شیرازی‌ها بوده است. تمام مراسم عزاداری در شاه چراغ بود. اوایل انقلاب خدا رحمت کند آسید مهدی دستغیب آنجا سخنرانی می‌کرد و مردم آنجا جمع می‌شدند.

ما حتا در موسیقی محلی هم شاه چراغ را داریم، شاه‌چراغ با زندگی مردم شیراز عجین شده است.

استان فارس دارای قومیت‌های مختلف است. آیا تا کنون با عشایر استان فارس از نزدیک همنشین بوده‌اید؟

قبل از انقلاب ما تئاتر عروسکی داشتیم که در روستاهای مختلف اجرا می‌کردیم مخصوصاً برای عشایر و دانش‌آموزان آنجا. خاطرات زیادی دارم از برخورد با عشایر که مصداق این سخن است که دید و کردار و گفتار هر کسی به وسعت فضای جلوی او باز می‌گردد. من آنجا انسان‌های بسیار بخشنده و مهمان‌نوازی را دیدم که ممکن بود خود برای تهیه غذا در مضیقه باشند اما برای مهمان گوسفند سر می‌بریدند. این دست و دلبازی عجیب و غریب فقط برازنده‌ی خود آنهاست. محبت و احترام و مهمان‌نوازی که آنها قائلند شاید هیچ کس دیگر نداشته باشد. من از نزدیک ۵- ۶ سال با آنها آشنا بودم، زندگی کردم و لذت بردم.

صنایع دستی‌شان هم که بی نظیر است قالی‌بافی، گلیم‌بافی، جاجیم و پارچه‌هایی که خودشان می‌بافند و در چادرهایشان آویزان می‌کنند. اینها چیزهایی است که فقط در عشایر پیدا می‌شود.